การรักษามะเร็งเต้านมด้วยการฉายรังสีรักษา

 

 

     มะเร็งเต้านมถือเป็นหนึ่งในโรคมะเร็งที่พบบ่อยที่สุดในผู้หญิงทั้งในระดับโลกและในประเทศไทย โดยอัตราการเกิดโรคดังกล่าวมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมา อีกทั้งยังเป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตที่เกี่ยวข้องกับโรคมะเร็งในประเทศไทย ปัจจุบัน ด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทางการแพทย์ เช่น การตรวจคัดกรองด้วยแมมโมแกรม (screening mammogram) ทำให้สามารถวินิจฉัยโรคในระยะแรกเริ่มได้มากขึ้น

 

มะเร็งเต้านมกับทางเลือกรักษาที่หลากหลาย

     นอกจากนี้ การบูรณาการวิธีการรักษาที่หลากหลาย เช่น การผ่าตัด การให้ยาเคมีบำบัด การรักษาด้วยฮอร์โมน การฉายรังสี ซึ่งส่งผลให้ได้ผลลัพธ์ที่ดียิ่งขึ้น โดยลดอัตราการเสียชีวิตและการกลับมาเป็นซ้ำของโรคได้อย่างมีนัยสำคัญ 

 

 

ข้อมูลสถิติ 10 ปี ของผู้ป่วยที่มารับการฉายรังสีแยกตามโรค จากสมาคมรังสีรักษาแห่งประเทศไทย
(https://www.thastro.org/Statistics-Online.php)

 

 

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

     มะเร็งเต้านมเกิดจากการเจริญเติบโตผิดปกติของเซลล์ในเนื้อเยื่อเต้านม โดยสาเหตุที่แท้จริงมักเป็นผลจากหลายปัจจัยร่วมกัน ทั้งปัจจัยทางพันธุกรรม ฮอร์โมน และสิ่งแวดล้อม

 

ปัจจัยเสี่ยงสำคัญประกอบด้วย

• ปัจจัยทางพันธุกรรม การกลายพันธุ์ในยีน เช่น BRCA1 และ BRCA2 ที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งอย่างมีนัยสำคัญ
• อายุ ความเสี่ยงเพิ่มขึ้นตามอายุ โดยส่วนใหญ่มักพบในผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 50 ปี
• ประวัติประจำเดือนและการมีบุตร การมีประจำเดือนครั้งแรกก่อนอายุ 12 ปี เข้าสู่วัยหมดประจำเดือนช้ากว่าปกติ และการมีบุตรคนแรกหลังอายุ 30 ปี
• วิถีชีวิต พฤติกรรมที่เสี่ยง เช่น โรคอ้วน การไม่ออกกำลังกาย การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง และการดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก
• การใช้ฮอร์โมนทดแทน การใช้ฮอร์โมนทดแทน (Hormone Replacement Therapy - HRT) เป็นระยะเวลานานมีความเชื่อมโยงกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น

 

การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม

การตรวจพบมะเร็งเต้านมในระยะแรกเป็นปัจจัยสำคัญในการเพิ่มผลลัพธ์การรักษา แนวทางการตรวจคัดกรองในประเทศไทย:

 

• การตรวจเต้านมโดยแพทย์เป็นประจำทุกปี สำหรับผู้หญิงที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป
• การตรวจแมมโมแกรม (Mammogram) ทุก 1-2 ปี สำหรับผู้หญิงที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป

อาการและการแสดงออกทั่วไป

อาการของมะเร็งเต้านมอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคล โดยอาการที่พบได้บ่อย ได้แก่:

 

• การคลำพบก้อนที่เต้านมหรือบริเวณรักแร้
• การเปลี่ยนแปลงของขนาด รูปทรง หรือรูปลักษณ์ของเต้านม
• การเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง เช่น รอยย่น รอยแดง หรือการหนาตัว
• การมีของเหลวไหลออกจากหัวนม โดยเฉพาะของเหลวที่มีเลือดปน
• การบุ๋มหรือความผิดปกติบริเวณหัวนม รวมถึงอาการปวดเฉพาะจุดในเต้านม

 

เครื่องจำลองการฉายรังสีแบบ 3 มิติ (CT simulator) 

การวินิจฉัยมะเร็งเต้านม

การวินิจฉัยมะเร็งเต้านมจำเป็นต้องอาศัยการตรวจประเมินที่ครอบคลุม ซึ่งประกอบด้วย:

 

• การตรวจร่างกาย การซักประวัติและตรวจเต้านมอย่างละเอียด
• การตรวจทางภาพถ่าย (Imaging Studies):
  • Mammogram: วิธีมาตรฐานสำหรับการตรวจพบในระยะแรก
  • Ultrasound: เหมาะสำหรับผู้ที่มีเนื้อเยื่อเต้านมหนาแน่น
  • MRI (Magnetic Resonance Imaging): ใช้ในผู้ที่มีความเสี่ยงสูงหรือเมื่อผลตรวจเบื้องต้นไม่ชัดเจน

 

• การตัดชิ้นเนื้อ (Biopsy)
  • การเจาะด้วยเข็มขนาดเล็ก (Fine Needle Aspiration - FNA), การตัดชิ้นเนื้อ (Core Biopsy) หรือ
  • การผ่าตัดชิ้นเนื้อ (Excisional Biopsy)
• การตรวจทางพยาธิวิทยาและโมเลกุล (Pathology and Molecular Studies)
  • การตรวจหาสถานะของตัวรับฮอร์โมน (Estrogen Receptor - ER, Progesterone Receptor - PR) และ HER2 เพื่อวางแผนการรักษ
• การตรวจระยะของโรค การตรวจด้วย CT scan หรือ Bone scan เพื่อตรวจการแพร่กระจายของโรค

 

 

 

แนวทางการรักษามะเร็งเต้านม

การรักษามะเร็งเต้านมขึ้นอยู่กับระยะและลักษณะของโรค โดยการดูแลจากทีมสหสาขาวิชาชีพเป็นสิ่งสำคัญ

 

1.  การผ่าตัด

• การผ่าตัดรักษาเต้านม (Lumpectomy) การตัดเฉพาะเนื้องอกและเนื้อเยื่อโดยรอบ
• การตัดเต้านม (Mastectomy) การผ่าตัดเต้านมทั้งหมด อาจรวมถึงการสร้างเต้านมใหม่ในกรณีที่เหมาะสม
• การผ่าตัดต่อมน้ำเหลือง การตรวจวินิจฉัยหรือตัดต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้เพื่อประเมินการแพร่กระจายของโรค

 

2.  การรักษาด้วยเคมีบำบัด (Chemotherapy)

• ใช้ในระยะเริ่มต้นเพื่อเสริมการรักษา ทั้งก่อนหรือหลังการผ่าตัด 
• ใช้ในระยะลุกลามเพื่อควบคุมตัวโรคหรือเพื่อประคับประคองอาการ

 

3.  การรักษาด้วยรังสี (Radiotherapy)

• ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดรักษาเต้านม (Lumpectomy) การฉายรังสีภายหลังการผ่าตัดช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการควบคุมโรคมะเร็งในส่วนเนื้อเต้านมที่เหลืออยู่ให้มีผลลัพธ์ใกล้เคียงกับการผ่าตัดเต้านมทั้งเต้า (Mastectomy)
• ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดเต้านมทั้งเต้า (Mastectomy) การฉายรังสีภายหลังการผ่าตัดตามข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ช่วยลดความเสี่ยงของการกลับมาเป็นซ้ำของมะเร็งในบริเวณที่ได้รับการผ่าตัด
• ผู้ป่วยที่มีการแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง การฉายรังสีภายหลังการผ่าตัดตามข้อบ่งชี้ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการควบคุมโรคมะเร็งทั้งบริเวณเต้านมและต่อมน้ำเหลืองข้างเคียง

 

4.  การรักษาด้วยฮอร์โมนบำบัด (Hormonal Therapy)

• เหมาะสำหรับมะเร็งที่ตอบสนองต่อตัวรับฮอร์โมน Estrogen Receptor (ER) และ Progesterone Receptor (PR) ตัวอย่างยา ได้แก่ tamoxifen หรือยากลุ่ม aromatase inhibitors

 

5.  การรักษาแบบมุ่งเป้า (Targeted Therapy)

• ยากลุ่มนี้ เช่น Trastuzumab และ Pertuzumab ใช้สำหรับผู้ป่วยมะเร็งที่มี HER2-positive ให้มีประสิทธิภาพการรักษามากยิ่งขึ้น

 

สรุป

     มะเร็งเต้านมเป็นโรคที่พบได้บ่อยและมีปัจจัยเสี่ยงหลากหลาย การตรวจคัดกรองที่เหมาะสมและการวินิจฉัยอย่างแม่นยำมีความสำคัญอย่างยิ่งในการค้นพบโรคในระยะแรกเริ่ม ซึ่งช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาให้ได้ผลลัพธ์ที่ดี แนวทางการรักษามะเร็งเต้านมประกอบด้วยหลายวิธี เช่น การผ่าตัด เคมีบำบัด การฉายรังสี ฮอร์โมนบำบัด และการรักษาแบบมุ่งเป้า
 

 

---

ในส่วนของการฉายรังสีนั้น มีบทบาทสำคัญทั้งในระยะแรกเริ่มและระยะลุกลาม โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดหรือกรณีที่โรคแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง การฉายรังสีช่วยลดความเสี่ยงของการกลับมาเป็นซ้ำและมีประสิทธิภาพในการควบคุมการแพร่กระจายของโรค

 

 

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
 ศูนย์ฉายแสง 4 มิติและเคมีบำบัด ตึก LINAC CENTER โรงพยาบาลรามคำแหง 2
Email: information@ram2-hosp.com
Line Official: @ram2
โทร: 02-032-3888

 

 

 

---

บทความโดย

 

นพ.ณัฏฐกร ธนมิตรสมบูรณ์
แพทย์เฉพาะทางด้านรังสีรักษาและมะเร็งวิทยา
โรงพยาบาลรามคำแหง 2

 

 

 

---

แพ็กเกจที่แนะนำ

 

 

---